Elders op deze site toonden we de allereerste foto van Almere, genomen in 1967. Deze foto hierboven is een van de eerste foto's waar Almere Haven op te zien is. Het is 1971. We kijken over de Hollandse Brug en daar, rechts in de verte, in de bocht van de dijk is de plek waar Almere van start gaat. 

Almere is opgezet als een meerkernige stad. Dus niet een stadskern met buitenwijken, maar een stad met losse kernen die ieder een eigen karakter zouden krijgen. De eerste kern werd Almere-Haven (dat indertijd nog werd geschreven met een streepje). In het lege polderlandschap werd na het droogleggen in 1968 het land eerst ontwaterd, wegen aangelegd en het land bouwrijp gemaakt. Als eerste werden in Haven de grachten, de dreven en de busbaan aangelegd. Dat zie je hierboven op deze vroegste foto's van het eerste stadsdeel van de stad. De wind heeft nog vrij spel. Er staat nog geen enkel huis.

Zo begon Almere Haven. Leeg. Kaal. De grachten al wel gegraven maar de woningbouw nog niet gestart. De foto erna laat zien hoeveel in twee jaar tijd al veranderd is. De eerste bewoners van Almere, aan de Schoolwerf, wonen al in hun nieuwe huis. De rest van deze serie luchtfoto's, genomen vanaf het Gooimeer, laten de groei van Haven zien tot aan Haven anno 2020.

Iedere stadskern van Almere heeft een eigen opzet en karakter. Haven het eerste stadsdeel, was geënt op het Zuiderzeestadje Edam. Een gezellig, kleinschalig centrum met grachten, een markt, winkels, woonerven. Later volgden onder andere Stad (vanaf 1979) en Buiten (vanaf 1984). Deze foto uit 1977 toont het oudste deel van Almere Haven, gezien in de richting van Kromslootpark, de Hollandse Brug en het ‘oude land’. Links het net opgespoten buitendijkse gebied. De dijk loopt nog kaarsrecht. De werkzaamheden aan de havenkom zijn nog niet gestart. De eerste wijken van Haven, zoals de Schoolwerf, zijn gereed. Het gebouw De Roef en De Hulk zijn gereed en aan de Kerkgracht, de Markt en Corrosia wordt gewerkt. Vergelijk dat eens met de foto hieronder.

De eerste foto in deze serie van de Werven is een prachtige zwart-wit foto van de Schoolwerf, de 1e woonwijk van Almere. Op deze foto’s zijn het de woningen achter de busbaan. En als je goed kijkt zie je daar ook de – later afgebrande basisschool ‘de Bijenkorf’. Familie De Clerk, de allereerste bewoners van Almere, kregen in 1976 hun sleutels overhandigd.

Anders dan de rijenbouw die in die jaren standaard was geworden bouwde architect Joop van Stigt in de Schoolwerf een gesloten woonblok met een collectieve binnenruimte. Ook in Stad werden nog blokken met gemeenschappelijke ruimtes gebouwd maar de gemeente stopte ermee, want wie beheert en betaalt semi-openbare ruimtes? Op de voorgrond de Wittewerf in aanbouw, en iets verder ook Parkhof, Stadswerf en Middenhof. Ook te zien de Oecumenisch Kerkcentrum Goede Rede en de Kerkgracht. Op de recente foto's vallen behalve de grote bomen nog iets op. Kun je de volkstuinen van de Wittewerf vinden?

Dit is Almere Haven in 1983. Iedereen die hier woont zal zijn of haar eigen buurt kunnen terugvinden. Met deze luchtfoto kun je heel goed uitleggen waarom dit soort jaren ’70 wijken, met kleine kronkelende straatjes waarin je je niet altijd even makkelijk kunt oriënteren, ook wel ‘bloemkoolwijken’ worden  genoemd. De buitenhaven is in gebruik, de dijk is verlegd en er wordt gewerkt aan de binnendijkse haven. Zie je de drie dreven / toegangswegen en de busbaan waarmee Haven wordt ontsloten?

We beschreven het hierboven al eerder, Almere werd niet opgezet als één grote stad, maar ontwikkeld vanuit losse stadskernen. Ieder met een eigen opzet en karakter. In 1975 was Haven het eerste stadsdeel. Later volgden Stad (vanaf 1979) en Buiten (vanaf begin jaren 80).

Op de foto zijn die losse kernen, met ertussenin veel groen (ook wel groene wiggen genoemd) en blauw (het water) goed te zien. Stad ligt middenin de foto met de eerste woonwijken (o.a. Stedenwijk) en het Weerwater nog in ontwikkelling. Buiten is – als je goed kijkt – rechtsboven te zien. Op de voorgrond de havenkom van Almere Haven die pas net gereed is, het havenfront met restaurants nog in ontwikkeling.

De eerste foto's in deze serie hierboven is een van de vroegste beelden van Haven (1974), gezien vanaf de huidige Havendreef. Op de tweede is links het Beginbos te zien, zo te zien nog zonder bomen. In de verte rechts is activiteit aan de dan nog kaarsrechte Gooimeerdijk waar te nemen. Mogelijk is dat de plek van ‘Het Bivak’, een groepje van acht gebouwtjes, het tijdelijke onderkomen van de eerste kwartiermakers van de stad.

De derde foto uit 2002 genomen vanuit bijna hetzelfde camerastandpunt boven de Havendreef met de wijk de Velden en de andere wijken van Haven op de achtergrond. Kijk naar de enorme groei van bomen in het Beginbos, Vroege Vogelbos en in de stad, bomen die mede werden geplant om op de winderige poldervlakte enige beschutting te geven aan de eerste bewoners. Wat hier ook goed te zien is dat iedere villawijk zijn eigen spelregels meekreeg, bijvoorbeeld dat de daken rood moesten zijn. De vierde foto uit 2006.

Het is 1975. Nog voordat er ook maar één huis was gebouwd in Almere Haven werd al nagedacht over natuur en recreatie 'Growing Green Cities, het Floriade thema van 2022, zit figuurlijk in het DNA van de stad. Het lijkt op een natuurlijk krekengebied, maar de zwierige, kromme sloten zijn op de tekentafel bedacht door Hans Laumanns en daarna uitgegraven. Zie je de graafmachines aan het werk? Op de achtergrond rechts zijn de contouren van het eerste stadsdeel Almere Haven te zien. Links het tracé van de dan nog kaarsrechte 2-baansweg. Op de foto lijkt het nog niet eens geasfalteerd.

In de verte is van Almere Stad en het Weerwater is nog niets te zien. Wat ook opvalt: middenboven staat nog geen enkele boom op de plek waar het Beginbos en Vroege Vogelbos gaan komen.

Wat een verschil met de tweede foto! Zo ziet het Kromslootpark er anno 2020 uit. Almere Haven ligt rechts Almere Stad met het Weerwater links, met ertussenin een snelweg. Kijk eens goed, hoeveel banen zie je naast elkaar, een stuk of 12? Staatsbosbeheer beheert het park en heeft vorig jaar de kromme sloten na bijna 50 jaar uitgebaggerd, de paden verhard en nieuwe observatiepunten gemaakt.

De eerste foto toont de wijk de Meenten in aanleg. De tweede toont Almere Haven in vogelvlucht vanuit het zuidoosten. De buitendijkse haven is klaar, de dijk is verlegd en de binnendijkse haven is in aanbouw maar nog zonder bebouwing. Ook geen restaurants aan de Havenkom of Sluiskade. In het centrum zijn de Goede Rede, Kerkgracht, De Roef, Markt en Corrosia gereed. Veel mensen uit Haven zullen op deze foto hun huis kunnen herkennen. Rechts onderaan zijn de Klavergrienden en Oevergrienden, met houtskeletwoningen, in aanbouw. Links vooraan is het gebied Overgooi nog landbouwgrond en in gebruik bij boeren. Op de voorgrond de manege, de Waterlandse tuinen, met volkstuinen die veel Amsterdammers trokken.

Op de onderste foto een overzicht van Haven ongeveer vanuit dezelfde hoek in 2013. Kijk hoe opvallend veel groen er te zien is. Het exclusieve Overgooi op de voorgrond is gereed, een woonwijk die wel het Wassenaar van Almere wordt genoemd. Op de achtergrond Almere Poort.

Op deze foto zien we een deel van de wijk de Marken (o.a. de Vrijmark en Hofmark) in aanbouw in 1979. Bij de opzet  van Almere werd direct bij het begin al rekening gehouden met met creëren van werkgelegenheid. Je ziet bovenin dat de bedrijfsterreinen De Paal en De Steiger al heel vroeg in gebruik waren.

Verder interessant op deze foto: de dreven zonder  rotondes. Oorspronkelijk waren rotondes nooit de opzet. De toegangswegen zijn zo ontworpen dat hoe dichter bij het centrum van Haven, de steeds kortere rechte stukken en scherpere bochten chauffeurs ongemerkt tot lagere snelheid zouden dwingen. Toen automobilisten er een sport van maakten om snelheid te houden (herkenbaar?) moesten er toch rotondes komen.

De tweede foto uit 2008, bijna vanuit hetzelfde camerastandpunt. Met de wijk De Marken en de bedrijfsterreinen De Paal en De Steiger. Op de voorgrond ligt de Rozenwerf, op de achtergrond het Weerwater en Almere Stad en geheel  rechtsboven ligt Almere Buiten.

Al bij het allereerste begin hielden de makers van de nieuwe stad Almere zoveel mogelijk rekening met de behoeften van de bevolking. Naast woningen en scholen werd er ook nagedacht over natuur en recreatie (zie o.a. de foto's van het Kroomslootpark), over werkgelegenheid (door de aanleg van bedrijventerreinen als de Steiger, de Paal en De Vaart in Almere Buiten) maar ook met de einde van het leven. Al direct bij de ontwikkeling van Haven werd een begraafplaats aangelegd. Ook daar is in de afgelopen 45 jaar heel veel veranderd en veel Almeerders hebben daar hun laatste rustplaats gevonden. Ook dat is vanuit de lucht goed te zien.

Luchtfoto’s bieden bij uitstek de kans om het verschil in karakter  en stedenbouwkundige opzet van de stadsdelen te ontdekken. Hier laten we het contrast zien tussen Almere Haven en Buiten. Vergelijk de kleinschalige, kronkelende straten, korte zichtlijnen, grachtjes en volgens sommige retro architectuur van Almere Haven met Buiten waar de rechte lijnen van de polder en woonwijken uitgangspunt zijn en woonwijken worden  gebouwd op landbouwpercelen.