In Stadsarchief Almere is vanaf februari 2025 een kleine presentatie (Almere op de kaart) te zien van alle stadsplattegronden, daarom kozen we de 1e druk van de Cito stadsplattegrond als foto van de maand.

Eind jaren zeventig, in Almere Haven wonen een paar duizend mensen, werd het tijd voor een stadsplattegrond. Google maps was nog niet uitgevonden dus iedere bewoner en bezoeker die de weg probeerde te vinden was aangewezen op bewegwijzering (zie uitgebreid dossier hierover op digitaalerfgoed.nl) of bezoekers werden mondeling getracht bij hun bestemming te laten komen: 'bij de 1e links, dan rechts, dan links etc'. Dat was niet meer te doen. Dus vond de gemeente, aangespoord door de toenmalige Adviescommissie Almere dat het tijd werd voor een heuse stadsplattegrond op papier. 

Citoplan versus Falkplan

In de stukken van Stadsarchief Almere [Stukken betreffende de vervaardiging en aanpassing van de stadsplattegrond, online te raadplegen] vinden we terug dat de keuze lag tussen het bedrijf Falkplan en CITOplan. De laatste kreeg de voorkeur. Ze waren een paar duizend gulden goedkoper en hun kaarten waren duidelijker. Tussen 1979 en 2004 verzorgen CITO uit De Haag in totaal 19 drukken van de Citoplan stadsplattegrond en allemaal zitten ze in de collectie van het Stadsarchief. 

Iedere 1,5 jaar een nieuwe druk

In 1979 verscheen de 1e druk, een kleine kaart met alleen maar Almere Haven, te koop voor 3 gulden. De 2e druk was al wat groter met de contouren van Stedenwijk zuid en advertenties van bedrijven achterop. De prijs werd f 4,50 per stuk. De vierde toonde Waterwijk, de vijfde Almere Buiten. En zo ging het door. Iedere 1,5 jaar verscheen een nieuwe druk. Op iedere nieuwe druk verscheen weer een nieuwe wijk, geen enkele kaart is hetzelfde. Zelfs niet het formaat, de kaart werd om de zoveel jaar weer een slagje groter.

Tot aan 2004

In 2004 verschijnt de laatste plattegrond van het bedrijf Cito. De tijdgeest heeft de papieren plattegrond ingehaald, we vinden onze weg steeds meer via tomtoms en via onze telefoon. CITO is inmiddels failliet en alleen Falkplan geeft nog een stadsplattegrond uit (inmiddels voor € 14,95).

Geheimen van Almere blootgelegd

De collectie kaarten laten op een hele beeldende manier de ontwikkeling van Almere zien. Kom in Stadsarchief Almere (open di, wo en do van 12.00 - 16.00 uur) gerust zelf de kaarten bekijken en zoek op wanneer jouw wijk voor het eerst op de kaart verschijnt. 

De kaarten blijken ook van onschatbare waarde om de stad te begrijpen. Ze verklaren namelijk heel goed een paar geheimen van Almere. Op de eerste kaarten staan een aantal wegen, de zogenaamde polderwegen, aangelegd bij de ontsluiting in de polder eind jaren zestig, begin jaren zeventig. De Barkweg, Galjootweg, Pinasweg, Kraanvogelweg, Tjalkweg ooit waren het kílometerslange wegen, nu zijn er in Almere alleen nog korte stukjes van over. En de Klipperweg, de kilometerslang die ooit van de huidige Filmwijk tot aan Lepelaarsplassen liep, is zelfs helemaal verdwenen. 

Bij het beschrijven van luchtfoto's raadplegen we de kaarten heel regelmatig en verklaren die oude polderwegen ineens een hoop. De grote viaducten op de fietspaden bij de Leeghwaterplas en Noorderplas, de verdwenen stukken Galootweg? Te verklaren via de kaarten. Stukje asfalt op het Floriade-terrein en bij het Kasteel: de kaart verklaart.