Toen de Zuidelijke IJsselmeerpolder in 1967 droogviel lagen er niet alleen wat spartelende vissen op de bodem. In de voormalige zeebodem van het huidige Almere bleken onder andere historische scheepswrakken en allerlei archeologische resten te liggen, maar ook oude munitie. De afgelopen maand waren deze ‘ontplofbare oorlogsresten’ in het nieuws,  o.a. Omroep Flevoland. De gemeente Almere maakte bekend dat bij heien en boren, met name in Almere Pampus en Almere Poort, extra regels van toepassing zijn.

Naar aanleiding van dit nieuwsfeit kozen we deze foto van Gert Schutte van niet ontplofte munitie uit 1981 als foto van de maand. En we doken in dit onbekende deel van de geschiedenis van de stad.

Hoe komt deze munitie in de bodem van Almere terecht?

Vóór de Tweede Wereldoorlog (tussen 1860 en 1940) werd vanaf diverse Nederlandse stellingen en een artillerie-oefenlocatie (o.a. bij Huizen) als oefening in de richting van het huidige Almere geschoten. Deze ‘Oudhollandse munitie’ is meestal voorzien van (bus)kruit en heeft onder invloed van tijd en vocht snel haar werking verloren. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog werd door de Duitse bezetter met oefenmunitie en soms ook scherpe brisantgranaten, in het IJsselmeer, richting het huidige Almere geschoten. Ook bij oorlogshandelingen, zoals luchtgevechten boven het toenmalige IJsselmeer, afgeworpen bommen en een neergestort en gedeeltelijk geruimd vliegtuig, zijn op het huidige grondgebied van Almere oorlogsresten achtergebleven. Dit zijn 'ontplofbare oorlogsresten' die nog steeds een risico kunnen vormen.

Veel munitie geruimd

Na de inpoldering is al veel munitie geruimd. Het stadsarchief heeft diverse foto’s van die vondsten in de fotocollectie, een aantal foto's was bijvoorbeeld te zien in de tentoonstelling Almeerders op de Fotol. Almeerders van het eerste uur vertelden in de expo dat zij zich de knallen konden herinneren die klonken als weer eens een bom –op veilige afstand van de bewoonde wereld– tot ontploffen werd gebracht.

Extra regels

In de eerste jaren na de inpoldering werd niet altijd precies vastgelegd waar munitie werd gevonden. Vanaf 1971 deed de Explosieven Opruiming Dienst (EOD) dat wel. Toch zijn onduidelijkheden blijven bestaan. Vandaar dat de gemeente een aanvullend onderzoek heeft laten doen. Op basis daarvan is een bodemkaart en aanvullende regels opgesteld omdat in een specifiek deel van de stad (Pampus en Poort) de kans hoger is om oude bommen, granaten en vliegtuigresten tegen te komen. Deze regels worden vanaf 1 januari 2024 vastgelegd in het bestemmingsplan.

Overal waar huizen zijn gebouwd in Almere is een dikke zandlaag aangebracht. Daar is het risico op een 'toevalsvondst' beperkt. Maar iedereen die dieper in de bodem gaat bijvoorbeeld om een serre aan te bouwen, of een diepe schutting of een zwembad in de tuin, moet voor de veiligheid extra onderzoek laten doen. En iedereen die als hobby wil magneetvissen of met een metaaldetector aan de slag gaat moet goed bewust zijn van de risico’s van de ontplofbare oorlogsresten (link naar de website van de gemeente Almere) die nog altijd in de bodem van de stad zouden kunnen zitten.