Kersenbloesem en Regenboogbuurt
Kersenbloesem is een fenomeen in Almere. Tijdens de bloei van de Japanse Kers komen mensen van heinde en verre naar de Regenboogbuurt in Almere Buiten. Voor velen is het inmiddels een traditie om te komen kijken naar de ruim 850 sierkersenbomen.
Van de bloesem, het kersenbloesemfeest en andere activiteiten onder de bomen maken bezoekers de mooiste foto’s. Op initiatief van Stichting Regenboogbuurt bewaart het stadsarchief Almere vanaf deze week een selectie bloesemfoto’s van bewoners van Almere. Na een open oproep gaven 13 fotografen, jong en oud, amateur en semi-professioneel hiervoor toestemming. Op 1 maart 2022 tekende initiatiefnemer Diana van Diepen, mede namens alle fotografen, de formele overdracht van de foto’s. Dankzij alle fotografen zijn nu dertig bloesemfoto’s onderdeel van de collectie van de stad en via de database digitaalerfgoed.almere.nl terug te vinden.
Wat zo bijzonder is aan het de kersenbloesem en waarom het beschouwd kan worden als onderdeel van het immateriële erfgoed van de stad legt Diana in onderstaande artikel uit.
Scroll hierboven door een selectie van de geselecteerde kersenbloesemfoto's.
De Regenboogbuurt, jong cultureel erfgoed van Almere
In het midden van de jaren negentig is, op initiatief en onder strakke regie van de gemeente Almere, de Regenboogbuurt in Almere Buiten gerealiseerd. Een buurt met ruim 2000 woningen in verschillende typen en tientallen soorten bomen en struiken, ontwikkeld rondom het thema ‘kleur’; een bewoond Arboretum. Veel bekende (landschaps)architecten werkten eraan mee, zoals Alle Hosper, Liesbeth van der Pol, Aldo van Eyck, Jeroen Geurst, Sjoerd Soeters en René van der Velde.
Kleur is hier essentieel deel van het ontwerp en tot in detail geregisseerd. Onder leiding van Hans Laumanns, landschapsarchitect en toenmalig projectleider namens de gemeente, samen met stedenbouwkundige Henk de Boer en kleuradviseur Floor van Dusseldorp, is een uniek samenspel ontstaan tussen de kleuren op de huizen en de beplanting in de openbare ruimte. Dat is op deze schaal nergens ter wereld gedaan. De buurt is met die unieke eigenschappen een belangrijke erfgoedplek.
De gemeente wist indertijd heel goed dat ze iets bijzonders maakte; in 1995 is het boek Stedebouw en Kleur, voorbeeldproject Regenboogbuurt, verschenen. Daarmee is dit de enige buurt in Almere waarvan de ontstaansgeschiedenis bewust is gedocumenteerd. Dit boek werd al gemaakt, nog voordat er een paal in de grond zat.
Het boek, Stedenbouw en Kleur, voorbeeldproject Regenboogbuurt is opgenomen in de bibliotheek van Stadarchief Almere maar helaas nog niet digitaal beschikbaar.
Het document is wel te te downloaden, (pdf) op de site van de Stichting Regenboogbuurt.
Het principeplan Regenboogbuurt is via Stadsarchief Almere digitaal beschikbaar, zie deze pagina in de database digitaalerfgoed.almere.nl of download als pdf.
Detailpagina uit het Regenboogbuurt principeplan, te vinden op digitaalerfgoed.almere.nl
Connectie met Japan
Vanuit de Regenboogbuurt lopen er vanuit zowel de bebouwing en de beplanting directe lijnen naar Japan.
De Regenboogbuurt is het grootste eerbetoon ter wereld aan het kleurrijke werk van de revolutionaire Duitse architect Bruno Taut (1880-1938). Hij woonde en werkte behalve in Berlijn en Magdeburg ook een aantal jaren in Japan als architect, schrijver, designer en schilder. Hij was groot fan van dat land in al zijn facetten, al vanaf zijn vroegste jeugd, en heeft vaak kersenbloesem geschilderd.
Tijdens zijn verblijf in Japan heeft Taut persoonlijk kennis gemaakt met het Kersenbloesemfeest, het grootste natuurfestival van Japan. Ook in door hem in de jaren ’20 van de vorige eeuw ontworpen Siedlungen in Berlijn staan een aantal kersenbloesembomen.
Bruno Taut is onder Japanners nog steeds een bekende naam. De befaamde hedendaagse Japanse architect Kengo Kuma erfde een doosje dat door Taut is gemaakt, en raakte daardoor geïnspireerd om ook architect te worden.
De Japanse sierkersen zijn als essentieel onderdeel van de openbare ruimte van de Regenboogbuurt opgenomen vanwege hun bijdrage aan de beoogde kleurcombinaties in de Regenboogbuurt, dat als bewoond arboretum op basis van kleur is opgezet, vanwege hun verwijzing naar het leven van Bruno Taut in Japan en om de gelijkenis te versterken met het werk van Bruno Taut in Berlijn.
De bedenker van de buurt, Hans Laumanns, genoot tijdens zijn studietijd in Berlijn elk jaar weer van de roze ‘Kirschblüte’ tegen de achtergrond van huizen in terracotta, geel en de, volgens Floor van Dusseldorp meest sprankelende kleur: ‘Taut-blau’ (ultramarijn).
Kersenbloesem in de Regenboogbuurt
In het originele ontwerp van de Regenboogbuurt zijn ruim 850 Japanse sierkersenbomen (‘Prunus x Yedoensis’) opgenomen, verdeeld over twee lange lanen. De lanen staan op zichtlocaties; de ene loopt langs de Spectrumdreef, een belangrijke toegangsweg vanaf de A6 naar Almere Buiten, de andere loopt langs de busbaan dwars door de buurt. De zachtroze kersenbloesems in de lente is al vanaf het begin een bijzondere kwaliteit van de Regenboogbuurt. Dat komt behalve door het aantal bomen ook door de bijzondere positionering van de bomen in de vorm van lanen van vaak 3 of 4 rijen bomen breed.
Fotoshoots en filmlocatie
De belangstelling ervoor is in de loop der jaren met de bomen meegegroeid. Het is een bekende plek voor filmopnames en fotoshoots, zowel van liefhebbers als van professionals. Families, bruiden en bruidsparen, baby’s, honden, paarden, motoren, fietsen en auto’s; alles en iedereen ziet er onder de bloesem mooier uit.
Dat is ook buiten Almere niet onopgemerkt gebleven. Omroep Flevoland laat jaarlijks dronebeelden van de bloesemlanen zien of maakt er nieuwsitems over, een voorbeeld staat hieronder. ‘Goedemorgen Nederland’ van WNL zond in 2018 filmopnamen uit van de bloesemlanen in de Regenboogbuurt. LINDA.NL schreef in 2021 over de bloesempracht.
Eenvoudige vindbaarheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid is een enorm pluspunt voor de populariteit van de kersenbloesem in de Regenboogbuurt. Een aantal factoren dragen daaraan bij: de lanen zijn goed bereikbaar met auto en met OV, de afslag op de A6 verwijst sinds 2019 naar de Regenboogbuurt, onder één van de lanen is een verhard fiets/wandelpad, én, last but not least: het is openbare ruimte, waardoor de lanen altijd open en gratis toegankelijk zijn.
Mensen (en paarden) komen van heinde en verre
Af en toe contact leggen met bezoekers heeft ons geleerd dat naast Almeerders mensen uit heel Nederland en ook het buitenland naar Almere Buiten komen. Zelfs paarden, uit onder andere Dedemsvaart, Aalten en Gouda, worden in trailers geladen om samen met hun berijders in Almere onder de bloesem te worden gefotografeerd.
Kersenbloesemfeest Almere
Sinds haar oprichting in 2017 faciliteert Stichting Regenboogbuurt bezoekers door het plaatsen van bloesem alert foto’s op facebook en website: zo kan iedereen vanaf een afstand de ontwikkeling van de bloesem volgen via www.facebook.com/kersenbloesemfeestalmere. Daardoor werd het makkelijker om een bezoek te plannen.
De buurt, én de bomen, waren in 2019 21 jaar oud, dus: volwassen. Daarom heeft Stichting Regenboogbuurt in 2019 het eerste Kersenbloesemfeest Almere georganiseerd. Na twee edities die vanwege corona de vorm van een foto-tentoonstelling kregen wordt 2022 weer een echt Kersenbloesemfeest zoals het bedacht en bedoeld is.
Kersenbloesemfeest Almere, immaterieel erfgoed van Almere
Het Kersenbloesemfeest Almere is geen gewoon buurtfeestje. Het is een bijzondere manier voor buurtgenoten om hun eigen buurt te beleven, een ritueel om samen met buurtbewoners betekenis te geven aan de bloei van de bloesems en het begin van de lente.
Bovendien is het gelegenheid om inwoners van Almere én daarbuiten kennis te laten maken met de uitzonderlijke bloesempracht van deze bijzondere buurt, en om de bekendheid die de Regenboogbuurt vanwege haar bijzondere architectuur al heeft, breder uit te dragen. De buurt is als gesamtkunstwerk opgezet met als verbindend thema: kleur, op bebouwing én beplanting; een bewoond Arboretum.
Dit Kersenbloesemfeest is een evenement waar iedereen van kan genieten maar dat niet overal kan plaatsvinden; het feest is gebaseerd op de bijzondere cultuurhistorische waarde van de Regenboogbuurt. Doordat veel mensen van binnen én buiten Almere ervan komen genieten, is het in relatief korte tijd immaterieel erfgoed van Almere geworden.
Stichting Regenboogbuurt
Stichting Regenboogbuurt is de organisatie die zich inzet om het erfgoed uit de Regenboogbuurt uit te dragen. Zij organiseert tal van activiteiten rond het bijzondere karakter van de Regenboogbuurt, zoals rondleidingen, exposities en informatiebijeenkomsten. Tegelijkertijd introduceert ze nieuwe erfgoedvormen, zoals Kersenbloesemfeest Almere. Activiteiten agenda en archief wordt zoveel mogelijk vermeld op www.regenboogbuurt.nl. Het Manifest voor de Regenboogbuurt (cultureel erfgoed van Almere, uit 2015) wordt nog steeds regelmatig onderschreven via www.regenboogbuurt.nl/manifest, onder andere door nieuwe bewoners.
Over Diana van Diepen
Woont sinds 1996 in de Regenboogbuurt, aan één van de bloesemlanen. Diana en haar man kochten hun huis vanaf tekening, en zagen het staan op de grote maquette van de buurt in het Stadhuis van Almere in 1995. Diana studeerde Klassieke Talen met als bijvak Archeologie aan de UvA. Sinds 2014 bestudeert ze de geschiedenis en achtergronden van de Regenboogbuurt, en vertelt daar graag over. Diana is mede-oprichter en huidig secretaris van Stichting Regenboogbuurt en initiatiefnemer van Kersenbloesemfeest Almere.
